Menu
در دنیای پرچالش امروزی، کمبود نیروی کار، افزایش رقابت بین کسب و کارها و تعارض و درگیری بین کارکنان؛ همگی مدیریت استرس مجموعه را به یکی از دغدغه‌ها و نیازهای اصلی مدیران کسب و کار بدل کرده است. چشم پوشی از این اصل مهم مدیریتی، تعارضات و چالش‌های محیط کار را افزایش داده و موجب از دست رفتن کنترل امور از دست مدیران مجموعه میشود. این تهدید حتی میتواند مجموعه را با خطر نابودی مواجه سازد. مدیریت استرس همان شناسایی موقعیت‌های استرس‌آور و انجام اقداماتی برای جلوگیری و یا رفع آنهاست.
اغلب مدیران و رهبران سازمان‌ها، کار کردن در شرایط استرس آور محیط کار را امری طبیعی می‌دانند. و معتقدند که نمیتوان مانع از ایجاد این استرس شد و از آن خودداری کرد. این مدیران پذیرفته‌اند که استرس برای کار کردن به ویژه مشاغلی خاص، نقش‌ها و همچنین مسئولیت‌ها غیرقابل اجتناب بوده و صرفا می‌توانند آن را بپذیرند و با آن کنار بیایند. درصورتی که این تفکر اشتباه است.
اگر شما هم جزو آن دسته از مدیرانی هستید که فکر میکنند شرایط استرس آور محیط کار برای کارکنان غیرقابل اجتناب بوده و نمیتوان آن را انکار کرد؛ بهتر است بدانید که با داشتن یک رویکرد سیستماتیک، دیگر مجبور نیستید که خود را تسلیم مدیریت و رهبری یک محیط استرس آور کنید. بلکه با روش‌های پیشنهاد شده در این مقاله می‌توانید شرایط استرس‌زای محیط کار خود را کنترل کرده و محیطی با ثبات و آرامش را برای خود و کارکنانتان ایجاد کنید.
در ادامه به سه قدمی که برای قرارگرفتن در مسیر مدیریت استرس کسب و کار خود به آن نیاز دارید اشاره می‌کنیم. همچنین می‌توانید نوشته‌ی قبلی روانمتر که راهنمایی جامع برای داشتن محل کاری رضایت بخش برای کارکنان است را نیز به همکاران خود معرفی کنید.
شیوه‌ی این ارزیابی به مسائلی که با آن مواجه هستید، تعداد افراد سازمان و یا منابعی که در اختیار دارید بستگی دارد. ممکن است برای ارزیابی سازمان خود، بخواهید یک مداخله تخصصی انجام داده و از یک تیم حرفه‌ای ارزیابی‌کننده کمک بگیرید. اگر کسب و کار شما در ابعاد بزرگ‌تر باشد، تیم ارزیابی کننده میتواند در داخل سازمان شما تشکیل شده باشد. و از واحد منابع انسانی مجموعه خود کمک بگیرید. و یا اگر واحدی با این عنوان برای کسب و کار خود تعریف نکرده‌اید؛ می‌توانید از خدمات مراکزی که به طور تخصصی در این حیطه فعالیت میکنند استفاده کنید. علاوه بر کمک گرفتن از نیروی متخصص خارجی میتوان از روش‌های غیر رسمی‌تری نیز برای ارزیابی شرایط استفاده کنید. به طور مثال می‌توانید گروه‌هایی از خود کارکنان مجموعه تشکیل دهید و بحث و گفتگویی در ارتباط با شرایط موجود داشته باشید.
به یاد داشته باشید که از هر شیوه‌ی ارزیابی که استفاده می‌کنید، درصورتی که متوجه شدید، استرس حاکم در مجموعه، ناشی از مشکلات سازمان و یا گروهتان است،ماهیت آن مشکل را شناسایی کرده و برای رفع آن اقداماتی را تدارک ببینید.
– غیبت غیرموجه در محل کار
– خطاهای مشهود در فعالیت و تصمیمات خود
– تعارضات و مشکلات بین فردی
– وجود مشکل در ارائه خدمات به مشتریان
– سرپیچی و مقاومت در برابر دستورالعمل‌های مدیریتی
– مقاومت در برابر تغییرات
– از دست دادن مهلت‌های مقرر برای به انجام رساندن وظایف
– کاهش بهره‌وری و کیفیت فعالیت‌های انجام شده
سعی کنید با این سوالات به دقت مجموعه‌ی خود را برسی کرده و از دیگر افراد نیز برای پاسخ این سوالات نظرسنجی کنید و کمک بگیرید.
ابتدایی‌ترین و مهم‌ترین اقدامی که یک مدیر میتواند برای کاهش استرس ناسالم سازمان خود انجام دهد، شناسایی و حذف محرک‌هایی است که در محیط کار موجب ایجاد استرس‌های ناسالم و غیرضروری میشوند. این محرک‌های استرس آور میتواند از برنامه‌ی زمانی نامناسب گرفته تا شرایط محیط کار و روابط بین فردی کارمندان با یکدیگر متفاوت باشد.
به طور کلی شیوه‌های مدیریتی خوب میتواند استرس ناسالم محیط کار را کاهش دهد. برای کاهش استرس محیط کار می‌توانید اقداماتی از جمله اقدامات مشخص شده در ادامه داشته باشید: افزایش استقلال کارکنان، آموزش آنها، بهبود شرایط کاری و برنامه زمانی، ارتقای شغلی، ایجاد و اجرای سازوکارهای حمایتی، بهبود ارتباطات بین فردی و روابط کاری و همچنین درنظر گرفتن پاداش برای کارکنان.
با این حال نمیتوان قاطعانه بیان کرد که چنین سازمانی با شیوه‌های مدیریتی درست و اصولی هرگز با مشکل استرس در محیط کار مواجه نمیشود. بنابراین مهم است که بهترین شیوه‌های مدیریت استرس را یاد بگیریم و در شرایط مواجه با مشکل از آنها استفاده کنیم.
اکثر افراد تمایل دارند بتوانند بر مسائلی که مرتبط با آنهاست و روی کار آنان تاثیرگذار است، به طور مستقیم و یا غیر مسیتیم حق انتخاب و دخالت داشته باشند.
افراد درصورتی که کنترل قابل قبولی بر برنامه کاری خود، محیط کار، وظایف و مسئولیت‌ها، موقعیت‌هایی برای یادگیری، روابط و فرصت‌هایی برای جبران اشتباهاتشان داشته باشند، به مراتب استرس نا سالم کمتری را تجربه میکنند. هرچه فرد کنترل بیشتری بر این عوامل داشته باشد، بهتر میتواند بدون استرس از پس انجام وظایف خود بربیاید.
همواره به یاد داشته باشید که استرس شما میتواند به زیردستانتان نیز منتقل شود. از انجایی که کارکنان، رفتار مدیر خود را در نظر قرار میدهند، شما به عنوان یک رهبر می‌توانید از این موقعیت استفاده کرده و الگویی مناسب هنگام مواجهه با شرایط استرس آور برای کارمندان خود باشید. بهتر است رفتاری پذیرنده داشته باشید. فرصت بیان مناسب استرس را به کارکنان خود داده و اجازه ندهید که کنترل شرایط از دستتان خارج شود. این کنترل و تسلط به شرایط شما را به مدیری توانمند، حمایت‌کننده و هدایت‌گر تبدیل می‌کند.
در هنگام استخدام و یا ارتقای کارکنان، هنگام ارزیابی مهارت‌های آنان، توانمندی مدیریت استرس این افراد را نیز در نظر داشته باشید. اغلب سازمان‌ها، کارکنان خود را براساس توانمندی‌های فنی و یا بودجه‌ی مالی خود استخدام میکنند. اگرچه توانمندی‌های عملکردی افراد، معیار مهم و ارزشمندی برای سازمان محسوب میشود، اما ممکن است قرار گرفتن افراد بدون مهارت کنترل استرس در جایگاه شغلی که نیازمند چنین توانمندی‌هایی است، آسیب بیشتری را بر سازمان وارد ساخته و ضرر استخدام چنین شخصی بر منفعت آن غلبه کند. مخصوصا در موقعیت‌هایی که فرد در راس قدرت قرارداشته و بدون مهارت کنترل استرس ممکن است پرخاشگرانه برخورد کند و نتواند شرایط را به خوبی مدیریت کند.
معیارهای شما برای انتخاب فرد و استخدام او در موقعیت شغلی باید بتواند علاوه بر ارزیابی عملکرد و شایستگی مهارتی او، مهارت‌های بین فردی، مدیریت استرس و توانمندی ایجاد و حفظ روحیه در محیط کار را نیز مورد ارزیابی قرار دهد.
ایجاد آگاهی عمومی از استرس‌های شغلی، ایجاد اطمینان از حمایت و مداخله مدیریتی و مشارکت کارمندان در شرایط مواجه با استرس تاثیرگذار است. برای کارکنان خود برنامه‌های آموزشی و یا مطالب خودآموز ارائه دهید که به آنان یاد میدهد چگونه استرس خود را مدیریت کنند. همچنین به مدیران نیز در زمینه مدیریت استرس، حل تعارض، مذاکره و مربیگری آموزش دهید.
برخی رهبران و مدیران ترجیح میدهند که کمیته‌ی استرس شغلی به منظور تمرکز بر موضوعات محل کار تشکیل دهند. چنین کمیته‌ای میتواند وظایفی از جمله: نظارت بر نشانگان استرس ناسالم موجود، شناسایی عوامل غیرضروری استرس‌زا و سازوکارهای کاهش و حذف آن، ارائه خدمات حمایتی برای کاهش اثرات استرس ایجاد شده و همچنین ارائه آموزش‌های مدیریت استرس را برعهده داشته باشد.
ضمن تشکیل این کمیته بهتر است مطمئن شوید که این گروه به نمایندگی از کارکنان و مدیران شما فعالیت کند و مسئولیت‌ها و اختیارات روشنی داشته باشد.
با ارائه خدمات حمایتی و پشتیبانی در مجموعه خود، می‌توانید یک قدم ساده اما مهم و تاثیرگذار برای مدیریت استرس و اثرات آن بردارید. از جمله: برگزاری برنامه‌ها و فعالیت‌های تناسب اندام و ورزشی، ارائه برنامه‌ای برای برخورداری از حمایت‌های خانواده و حتی ایجاد موقعیتی برای انجام فعالیت‌های روزمره مانند خرید و گشت و گذار.
نوشته‌ی مهدیه گنجی منش (کارشناس ارشد روانشناسی) و اقتباس شده از سایت psychology today .
