Menu
زندگی ما بدون هیجانات نه ممکن است نه زیباست. آن چیز که باعث احساس و واکنش عاطفی می‌شود همان هیجان (Emotion)است. داستان هیجانات به همین سادگی نیست. بخشی از مغز به نام آمیگدال مخصوص این است که بعد از بررسی ورودی‌های احساسی، پاسخ‌های مناسبی به آنها بدهد. از همین تعریف پیداست که هیجان با سرعت و بدون پردازش عمیق، باعث رفتارهای با سرعت و بدون پردازش هم می‌شود و شاید مشکل ما با برخی هیجانات از همین جا شروع شده است.
هیجان ممکن است از یک محرک بیرونی نشات بگیرد مثلا ترس در هنگام دیدن یک حیوان یا از یک محرک درونی ناشی شود مانند خشم زمانی که به شخصی خاص فکر می‌کنیم.
در اهمیت هیجان همین بس که ما از هنگام تولد برخی هیجانات را با خود به همراه داریم و در اصل در طول زندگی بسیاری از انتخاب‌های ما بر اساس هیجانات ماست. پس مهارت کنترل هیجان همان چیزی است که برای رسیدن به آرامش و موفقیت به آن نیازمندیم.
هیجان‌ها، پیام‌های قدرتمندی هستند در چند حیطه:
اول آنکه مشخص می‌کنند چه احساسی در شما وجود دارد.
دوم آنکه در چگونه پاسخ دادن دیگران به ما تاثیر دارند.
سوم آنکه تعامل اجتماعی ما با دیگران را مشخص می کند.
دلیل دیگری که هیجان اهمیت دارد این است که همین پاسخ‌های آنی و سریع در بسیاری مواقع برای زندگی روزمره و حیات ما مهم هستند و همچنین فشار روانی ما را نیز کنترل می‌کنند.
حال که به اهمیت هیجان پی بردیم بهتر است با انواع آن آشنا شویم:
هیجانی که در لحظه و بصورت آنی تجربه می‌شود. یادگیری در آن تاثیری ندارد. فطری بوده و به همین دلیل برای افراد یکسان است. دسته‌بندی‌های متفاوتی برای آن وجود دارد. اما خشم، ترس، شادی، غم و نفرت چیزی است که اکثرا بر آن هم نظر هستند.
واکنش و پاسخی که به هیجان اولیه داده می‌شود، واکنشی بوده و پیرو هیجانات اولیه هستند. شما نسبت به کسی نفرت یا خشم دارید و حس حسادت به او می‌کنید.
قدم اول در کنترل هیجان این است که آن را تشخیص دهیم. در طول شبانه روز مراقب خود بوده و بدانیم در این لحظه درگیر چه هیجانی هستیم؟ (هیجان ترس یا شادی یا …). اگر ندانیم رفتار ما بر اساس کدام هیجان است چگونه می‌خواهیم آن را کنترل کنیم؟
پس روزی چند بار به خودتان سری بزنید و احوال‌تان را بررسی کنید. برخی هیجانات مثل خشم در صورتی که به حال خود رها شوند و رفتار شما را کنترل کنند، می‌تواند نتایج جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. البته فراموش نکنید همین هیجان خشم هم در زمان مناسب و به میزان مناسب و در جایگاه درست، لازم است. بنابراین چیزی که باید در زندگی آموخت، بروز صحیح و به موقع هیجان است.
اضطراب، یکی از هیجاناتی است که همگی ما در شرایط و موقعیت‌های متعدد تجربه می‌کنیم. اگر علاقمندید می‌توانید مقاله‌ی دیگر روانمتر، در ارتباط با اضطراب و راه‌های مدیریت آن را نیز مطالعه کنید.
اجازه دهید هیجانات شما به موقع و به روش صحیح ابراز شوند حتی هیجاناتی مانند شادی. وقتی ناراحت هستید این موضوع را نادیده نگیرید. در موردش حرف بزنید اگر لازم است گریه کنید. هیجانات ابراز نشده، جمع می‌شوند و برایتان مشکل ایجاد می‌کنند. مانند زمانی است که جلوی آبی را گرفتید. بدون آنکه منبع را ببندید، آب آنقدر جمع می‌شود که فوران می کند. اجازه دهید در زمان خودش و به صورت صحیح بروز کند.
زندگی و مسائلی که با آن روبرو می‌شوید، گاهی ایجاد هیجان منفی می‌کند. قرار نیست همیشه شاد باشید پس هیجانات منفی جزیی از زندگی ماست. باید آنها را بپذیرید و در مواقع عادی فکری برای رویارویی با آن بکنید.
مثلا تکنیک تن آرامی را تمرین کنید. با جستجوی ساده در اینترنت آن را یاد بگیرید و روزانه تمرین کنید تا در مواقع لزوم از آن استفاده کنید.
یاد بگیرید وقتی لازم است، توجه‌تان را از محرکی که آزارتان می‌دهد به سمت دیگر معطوف کنید. کار اصلا ساده‌ای نیست اما با تمرین شدنی است.
در نهایت برای کنترل هیجان راهی جز کنترل افکارتان ندارید. فکرهای شما منجر به احساسات مختلف و هیجانات مثبت و منفی می‌شوند. تمرین کنید تا با فکرهای مثبت، کمتر هیجانات منفی را تجربه کنید.
ندا داودی- کارشناس ارشد روانشناسی
