تفاوت استرس و اضطراب

همه ما در روزمرگی هایمان  طعم استرس و اضطراب را چشیده ایم؛ همان موقع هایی که باید پروژه ای را تحویل می دادیم و زمان محدودی داشتیم ، همان زمان هایی که در ترافیک مانده بودیم و نیم ساعتی از قرار مهم مان گذشته بود ، همان لحظه ای که دل نگران بودیم که نکند فرزندمان هنگام دویدن به زمین بخورد و زانویش زخم شود و …

استرس لزوما مضرر و بی فایده نیست، تصور کنید داریم از خیابان رد می شویم ناگهان ماشینی با سرعت به طرف مان می آید و از قضا راننده هم در عالم دیگری سیر می کند، اگر قرار بود استرسی تجربه نکنیم به جای این که با سرعت خودمان را به آن طرف خیابان برسانیم ، همان جور آرام به قدم زدن ادامه می دادیم و احتمالا دقایقی بعدش با آسفالت خیابان یکی می شدیم.

پس در این جا استرس مفید بود و نقش زنگ خطری را برای ما بازی کرد تا جانمان را برداریم و برویم که اگر نبود بقایمان به خطر می افتاد .

اما نکته اینجاست؛ آنچه مضررش می کند ماندن با آن حس نگرانی دائمی است، حالا منظورمان چیست؟

مثلا تصور کنید یکبار این اتفاق برایتان افتاده است که نزدیک بود ماشینی زیرتان کند بعد آن اتفاق شما تصمیم می گیرید که یا تا مدت ها بیرون از خانه نروید و یا اگر هم که می روید مدام اضطراب این را داشته باشید که نکند یکدفعه دوباره ماشینی به سمت تان بیاید و این دفعه واقعا زیرتان کند؛ این دیگر استرس نیست این همان جنبه مرضی اضطراب است .

اضطراب در روند عملکرد افراد خلل ایجاد می کند و حتی بی دلیل هم ممکن است ایجاد شود به همین دلیل خیلی اوقات وقتی کسی از ما می پرسد برای چی مضطرب هستی ممکن است پاسخی نداشته باشیم چون خودمان هم دلیلی برای اضطراب مان پیدا نمی کنیم ، درحالی که استرس همواره عامل محرکی دارد و یک اتفاق مسبب استرس مان می شود، اضطراب بر خلاف استرس با ازبین رفتن عامل مسببش هم ممکن است ادامه پیدا کند و طولانی تر از استرس باشد.

تعریف استرس

استرس به واکنش طبیعی بدن در برابر عوامل محرک، تغییرات، فشارهای درونی یا بیرونی گفته می‌شود.
این عوامل در شرایط مختلف سبب بر هم خوردن تعادل بدن می‌شوند و بدن هوشمند ما برای مقابله با این حالت تلاش می‌کند تا تعادل از دست رفته را بازگرداند.

استرس می‌تواند گاهی خفیف و زودگذر باشد (مانند استرسی که قبل از یک آزمون ساده به ما دست می‌دهد) یا ممکن است شدید باشد و حالت مزمن پیدا کند. در واقع کمی استرس قبل از انجام هرکاری لازم است و می‌تواند به بهتر انجام شدن آن کار منجر شود. اما استرس شدید و مزمنی که فشارهای روحی و جسمی بیش از حد به فرد وارد می‌کند، می‌تواند تأثیر مخربی بر زندگی او داشته باشد و حتی سبب بیماری شود.

تعریف اضطراب

اضطراب یک حالت هیجانی شدید است که معمولاً با احساس ترس، دلهره و نگرانی همراه می‌شود. اختلال اضطراب یکی از رایج‌ترین بیماری‌های روانی در جهان هستند که تمام گروه‌های سنی از کودکان تا بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

♦

استرس بیشتر بیرونی و اضطراب بیشتر درونی است درواقع استرس پاسخی است به چیزی که در حال رخ دادن است یا فشاری که فرد احساس می‌کند؛ اما اضطراب ممکن است صرفا درونی باشد و گاهی واکنشی به چیزی باشد که اصلاً وجود ندارد.برای مثال، بیماران مبتلا به اختلالات اضطرابی اغلب به طور کلی دچار احساس دلهره، ترس و نگرانی هستند و حتی وقتی چیزی پیش نیامده است، این احساس را با خود به دوش می کشند.

تفاوت دیگر استرس و اضطراب در این است که درواقع اضطراب واکنش بیش از حد به یک موقعیت خاص است اما میزان واکنشی که افراد در هنگام استرس از خودشان نشان می دهند متناسب با واقعیت اتفاق افتاده است.

گاهی تداوم استرس در زندگی روزمره افراد می تواند زمینه ساز ابتلای فرد به اضطراب شود و متقابلا اضطراب بیش از حد هم می تواند مشکلاتی مشابه استرس مزمن ایجاد کند، هم ناراحتی عاطفی و هم علائم فیزیکی.

نگرانی بیش از حد و یا دلشوره های دائمی ،آشفتگی و بی قراری مدام، خستگی بی دلیل، مشکل در تمرکز، افزایش تحریک پذیری، انقباض عضلات، احساس خواب آلودگی ، حملات پانیک یا همان احساس وحشت زدگی ناگهانی از جمله علائمی هستند که افراد در هنگام اضطراب ممکن است تجربه کنند، حتی فوبیاها هم در دسته اختلالات اضطرابی طبقه بندی می شود؛  افرادی که استرس دارند هم ممکن است با علائمی از جمله سردردهای مکرر، اختلال خواب، درد کمر یا گردن، احساس سبکی سر، ضعف یا سرگیجه، عرق کردن کف دست یا پا، اشکال در بلع، بیماری مکرر، تحریک‌پذیری، مشکلات گوارشی، نگرانی بیش از حد، ضربان قلب سریع ،تنش عضلانی، احساس غرق شدن، اشکال در آرام کردن ذهن، تمرکز ضعیف، فراموشی، انرژی کم، از دست دادن میل جنسی روبرو شوند.

شناخت تفاوت استرس و اضطراب می تواند به ما در جهت خودکنترلی بیشتر کمک کند ، به طور کلی استرس کنترل پذیر تر از اضطراب است وجالب است بدانید که استرس اختلال نیست اما اضطراب به عنوان اختلال شناسایی می شود و ما انواع اختلالات اضطرابی متفاوتی داریم که افراد ممکن است به آن ها مبتلا شوند اما به طور کلی اضطراب هم قابل کنترل و مدیریت و در موارد حاد قابل درمان است و ما می توانیم از رواندرمانگران برای تشخیص و کنترل نوع اضطراب مان کمک بگیریم .

دنیا نهضت_ کارشناس ارشد روان شناسی