Menu
خیلی از ما ممکن است با افراد شکاک روبرو شده باشیم ، افرادی که به زمین و زمان بدبین هستند و بر این باورند که همه کس به دنبال سوء استفاده از آنان هستند و به هرطریقی که شده می خواهند به آن ها آسیب و صدمه وارد کنند؛ افرادی که به دیگران حتی نزدیک ترین اعضا خانواده شان هم نمی توانند اعتماد کنند و باور دارند که هیچ کس به آن ها وفادار نمی ماند و دائما همه در حال خیانت کردن و از پشت خنجر زدن به آنان هستند .
در روانشناسی این افراد را افراد مشکوک به اختلال شخصیت پارانوئید می نامیم. از این جهت واژه ی مشکوک را به کار می برم ، چراکه خیلی از این برخورد ها و افکار این افراد ممکن است برخواسته از اختلالات دیگری از جمله افسردگی و سایر اختلالات روانی باشد به همین جهت بررسی اصولی و تشخیص صحیح در این موارد بسیار حائز اهمیت است؛ اما به طور کلی افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانویید از آن جایی که همواره بدترین برداشت ممکن را از صحبت یا رفتار های اطرافیانشان دارند دائما در حالت تدافعی بوده، در برابر همه گارد دارند و رفتار خصمانه و انتقام جویانه ای از خود بروز می دهند؛ افراد زودرنجی هستند و به راحتی دل خور می شوند و در عین حال بسیار کینه توزند و به سختی اشتباهات دیگران را فراموش می کنند و از اهانت ها و بی حرمتی هایی که نسبت بهشان اتفاق بیفتد نمی گذرند. این افراد هرگونه رفتار و گفتار دیگران را به خودشان می گیرند و بلافاصله به مقابله به آن ها بر می خیزند و معمولا زود عصبانی می شوند و نمی توانند خشم و عصبانیت شان را کنترل کنند.
برای افراد پارانویید شوخی های عادی دیگران با آنان به منزله ی تحقیر و تمسخر تلقی می شود و این افراد در این مواقع به شدت واکنش نشان می دهند. این افراد غالبا جدی و فاقد حس شوخ طبعی هستند و انعطاف پذیری و تاثیرپذیری بسیار پایینی دارند .
در روابط زناشویی با افراد پارانویید یکی از عوامل آزار دهنده این است که این افراد همواره خودشان را محق می دانند و به جای این که نقش خودشان را در مشکلاتی که ایجاد می شود در نظر بگیرند مدام طرف مقابلشان را مقصر جلوه داده و به سرزنش او می پردازند.
اگر شریک عاطفی شما در رابطه فردی پارانویید باشد شما باید همواره وفاداری تان را به او ثابت کنید در غیر این صورت همواره متهم به خیانت می شوید حتی اگر شواهد عینی خلاف افکارش وجود داشته باشد ، او همواره در تلاش است که شواهد را نادیده بگیرد تا بدین شکل به خودش ثابت کند که این دنیا همان دنیای غیرقابل اعتماد است و هیچ کس در این جهان امن و قابل اعتماد نیست.
صحبت کردن منطقی با افراد پارانویید عملا در بیشتر مواقع غیر ممکن است چراکه آن ها از روی ناآگاهی و اشتباها دیگران را متهم نمی کنند بلکه آن ها می خواهند که دنیا را همین قدر ناامن و غیر قابل اعتماد ببینند پس اگر احساس می کنید با فرد پارانوییدی در ارتباط هستید خیلی زمان و انرژی تان را برای متقاعد کردن آن ها هدر ندهید.
افراد پارانویید در واقع در یک چرخه ی معیوبی گیر می کنند به این شکل که رفتارها و برخوردهایشان برای اطرافیان به مرور غیرقابل تحمل می شود و همین امر باعث می شود تا دیگران آنان را طرد کنند ؛ از طرفی همین موضوع سبب می شود تا این افراد از واکنش منفی دیگران برای صحه گذاری بر افکار بدبینانه خودشان استفاده کنند و این روند باطل همواره برایشان اتفاق بیفتد.
یک هشدار جدی را در نظر بگیرید اگر در رابطه دوستی، همکاری یا زناشویی با یک فرد پارانویید هستید توجه داشته باشید که در اختلال شخصیت پارانویید بیش از هر نوع اختلال شخصیت دیگر احتمال دست زدن به اعمال پرخاشگرانه و خشونت بار وجود دارد پس همواره مراقب حدود روابط تان با این افراد باشید.
اگر وارد یک رابطه با فرد پارانویید شدید حواستان باشد که نمی توان با این فرد رابطه عاطفی عمیقی بر قرار کرد چراکه او مدام مشغول ارزیابی وفاداری شما به خودش است و کوچک ترین رفتار شما می تواند خشم او را بر انگیزد، بدون این که به فکرش خطور کند که شاید اوست که دارد اشتباه می کند. اصلی ترین مکانیسم دفاعی این افراد فرافکنی است به این معنا که آن ها غالبا خشم خود را انکار کرده و آن خشم را در رفتار دیگران می بینند و به خود نسبت می دهند.
تا اینجا درباره چالش های زندگی با افراد پارانویید گفتیم اما مسئله اینجاست که چه می شود که بعضی از ما دائما وارد رابطه با چنین افرادی می شویم؟
_خیلی از ما مجذوب افراد تودار می شویم، کسانی که به نظرمان شخصیت اسرار امیز دارند و دائما کنجکاو می شویم تا متوجه شویم زیر این چهره ی آرام شان چه خبر است و همین جذابیت این افراد ما را به شروع رابطه با آن ها سوق می دهد.
_خیلی اوقات ما وقتی می بینیم که محبوب مان فردی زخمی و آسیب دیده است به منظور کمک به او بیش از پیش جذبش می شویم و در کنارش می مانیم ؛ انگار به نوعی دچار عذاب وجدان می شویم و بیشتر به خاطر ترحم در آن رابطه می مانیم تا عشق.
نکته اینجاست که آیا این حس بجا و صحیح است یا خیر ؟
پاسخ این پرسش به خودتان بستگی دارد. از خودتان بپرسید که چرا من نیاز دارم به حمایت از فرد غیرقابل پیش بینی و بدبین بپردازم؟ چرا همیشه یادگرفته ام که مثل یک پرستار دلسوز مراقب همه کس باشم جز خودم ؟ چرا همواره دیگران در الویت من بوده اند و من از این که بخواهم خودم را هم در نظر بگیرم احساس گناه و عذاب وجدان می کنم ؟
به پاسخ این سوالات خوب فکر کنید ممکن است با وجود نکاتی که مطرح شد باز هم انتخاب شما حفظ رابطه با فرد پارانویید باشد؛ در این صورت پیشنهاد می کنم در مقاله های بعدی نکات زندگی با افراد پارانویید را مطالعه کنید تا آگاهی لازم از شرایط را به دست آورده بهتر بتوانید کنترل شرایط را تا حد ممکن به دست بگیرید.
دنیا نهضت – کارشناسی ارشد روانشناسی
